Januari 1999. < Dit is nog geen Ghana, maar de ambassade te Brussel. Er was einde 1998 een consulaat te Hoofddorp, maar gesloten wegens verhuizing naar Den Haag om aldaar een ambassade te vestigen. Op het allerlaatste moment naar Brussel dus. 29/12/1998 om het visum aan te vragen. 31/12/1998 om het visum op te halen. Wel een lekkere Brusselse wafel gegeten.

< Antwerpen Centraal Station. Dit beschouwde ik maar even als onderdeel van de reis Amsterdam <-> Accra. Die Intercity reed maar ééns per uur. Een doodsaaie en lelijke boel rondom Antwerpen CS. 50 minuten wachten hier, dus ik had beter een barretje te Brussel CS kunnen opsnorren.

< Margaret. Collega Delta Dailyfood Nieuw Vennep kerst 1998. Afscheid nemen met een Chineesje (ik betaalde).

< Jaques wonende op hetzelfde adres te Graan Voor Visch Hoofddorp. Ook collega Delta Dailyfood Nieuw Vennep.

< Nog steeds geen Ghana, maar onderweg vanaf de Aalsmeerderbaan Schiphol KLM-vlucht. Krap met de benen, oncomfortabel. Vlucht duurt ca. 6,5 uur, waarvan 2,25 uur Europa/Middellandse Zee... 3,25 uur Algerije/Mali (eindeloze woestijn) en 1 uur Burkina Faso/Ghana. Altijd landen 's avonds rond 20.00 uur, dus je ziet van het Ghanese landschap niks.

< Geland te Kotoko Airport Accra. Nu nog naar Tema, afgesproken met de zoon van Margaret. In 1999 was het rondom de luchthaven nog zo, dat de vrije taxichauffeurs in de rij stonden om je als toerist op te vangen en met bagage te vervoeren naar je bestemming. Dat was een chaotische toestand. In 2003 werd dit grotendeels door een centrale autoriteit in banen geleid.

< Yep, Sammy (rechts) was mijn vriend en gids. Goeie vent!

< Community 9 S13 Tema

< Tema Community 9 -> Hospital Road

< Collega Margaret heeft ook een (mooie!) dochter: Lizzy. Ik heb in 1998 te Schiphol nog een deel van haar kapsalon-inventaris helpen te versjouwen. Hier proberen inkomen te verwerven, maar het zijn een paar vaste klanten... niet genoeg.

< Lizzy met vriendinnen. Ik ben er verder niet mee op stap geweest.

< 1999 nog geen wasmasjien... dan maar zo (een droger heb je niet nodig met 32 graden zon en wind)... mijn moeder ploeterde in Nederland rond 1960 ook zo...

< 1999 ochtendmarkt... brood, groente, fruit... dit zag je in 2003 ook niet meer.

< Tema Community 8 Bouwnijverheid. Zonder kranen, pallettrucks en hoogwerkers. Je kunt je je voorstellen dat e.e.a. dan ietsje later gereed is.

< Tema Community 8 Electra installeren. Dit zijn vaak doe-het-zelvers en vaak leidt dit tot klachten over het afgeleverde werk.

< Tema Community 4: nichtjes van Elizabeth (een andere Delta Dailyfood-collega). Die cacaoboon op tafel was van mij, maar hij kleurde een beetje zwart toen ik na twee weken thuiskwam (joh!).

Rice-fufu with peanutsoup (lekker, maar het recept heb ik niet... van een glas koud bier trouwens ook niet)

< Liesbeth (rechts). Collega Delta Dailyfood Nieuw Vennep. Met verzorgende ouders (hele aardige mensen!)

< Accra Sports Stadium. Renovatie 1999. Zie ook 2001: disaster

< Accra Independence Square

< Accra Labadibeach

< Nana, senior verzekeringsadviseur Accra... vriendelijke vent!

< Tema Community 1 market

< Krobo-chief. Krobo is een kleine gemeenschap tussen Tema en Akosombo in de buurt van de Volta-rivier

< Krobo-children... zij zien niet iedere dag een blanke man

< Adomi-bridge

< Volta River-view

< hier rechtsaf (8 km)

< Akosombodam

< Akosombodam Lakeside. Let hier langs de schutten op die scheiding donker onder en licht boven. Dit is het niveauverschil januari en juli (hier dus januari).

< Akosombodam... hydro

< Akosombodam Riverside

< Akosombo Volta Hotel... iets te duur

< Ada... vanaf Akosombo een lange reis over onverharde wegen... opschieten, want het wordt donker. Vers gemalen peper

< Ada... mooi stadje aan de voet van de Volta-rivier

< Ada, aansluting Volta-River -> Gulf of Guinee... bootje huren kan, maar niet gedaan

< Ada... mooi stukje!

< Ada... relaxed, behalve de vliegen die zich verzamelen rondom de rijpe mango's

< Ada... bekende Paramount Chief of Ada: Isaac Hayes... 1971: Theme From Shaft

< Dit is ca. 300 km richting het westen: Kakum National Park... imposant handgemaakt touwbrugsysteem. Elizabeth ging een keertje mee

< last van muggen, maar goed gevaccineerd

< Elmina Castle

< Elmina Castle Maquette

< Elimina Castle inside... je ziet hier diverse grootheden als Stevie Wonder, Jesse Jackson, Bob Marley

< Elmina Castle outside

< Capecoast fishing

< Aburi Gardens (ligt iets ten noorden van Accra)

< Aburi Gardens with Nana

< Beer and meat with Nana

< Dance with Nana

< Nana (rechts)... aardige man, maar op zijn retour

< Kwame Nkruma Mausoleum 1 (Accra)

< Kwame Nkruma Mausoleum 2

< Kwame Nkruma Mausoleum 3

< Taboo Club Tema Community 9... ladies night on wednesday (zoek je meisje uit)... leuke tent, er werd o.a. dit gedraaid: Lord Tariq & Peter Gunz - Déja Vu (geweldige plaat, vind ik)

< Verjaardag Elizabeth 11/01/1999. Ik had 7x 2/3 liter Star op. Te veel?

< Asantewaa en Sammy. Vakantie was absoluut leuk

< Gloria op het vliegveld bij vertrek. Ook een Delta Dailyfood Collega. Leuk vrouwtje, maar waar ze in 2016 uithangt weet ik niet... that's 1999

< januari 2003... opnieuw te gast in Maggie's house Tema Community 9 S13... de vlucht ging vanaf Schiphol met de bus naar Dusseldorf en aldaar met Apstar richting Accra (goedkoopste vlucht)

< Dina

, 

< Abena, vrouw van Sammy... wat doen we met die ananas?

< juist... in blokjes snijden en dan smikkelen

< Salome

< opnieuw gids tijdens de reis: Sammy... hier aan het werk met accu's opladen

< Sammy... accu's bijvullen

< ik was in 2003 in gezelschap: Maurice, ex-Delta Dailyfood collega

< dit laat ik liever niet zien... na een jaar werken bij McCain Hoofddorp (werken?) 10 kilo aangekomen... dat gaat er hier niet af zoals ik er bij zit met een Star 2/3 ltr, maar het is vakantie

< Maurice Afrikaans tenue aangesmeerd

< nog een gezelschap tijdens de reis: Asantewaa... compleet zo (nog even een chauffeur zoeken)

< Afolua and Sammy... Afolua sturen we de keuken in

< Jollofrice with fried plantain

< Lizzy (Margaret's dochter)... ze ging niet mee

< Tema postoffice voor een telefoonchip

< genoeg cedi's op zak?... nou, niet op zak maar in een rugtas

< hier gaat Lizzy nog wel mee (Tema Community 1)... wachten op tax (dat duurt nooit lang hier)

< Margaret's children, Tema Community 1

< Sammy's new store, Ashaiman

< Pizza at Motorway Roundabout with Junice

< Taylor at Tema Community 1... it's common here

< Accra with Nana (de senior verzekeringsadviseur, reeds met pensioen)

< market Accra: plantain (bakbanaan)... vers van het land

< Makola Streetmarket Accra... busy!

< er zijn te Accra ook AH-achtige supermarkten

< Tema Community 4: Asantewaa and Ya... wat eten we hier?

< fufu with ?soup... gestampte cassave balletjes draaien en dan in de soep dopen... die soep kan peanut- of tomatosoup zijn geweest met vlees en/of vis... ik maak het thuis niet na

< Asantewaa making fufu

< dit heet 'trotro'... met z'n 28-en in een busje die eigenlijk maar ruimte biedt voor 16 (kosten? bijna gratis)

< Accra Kwame Nkrumah Mausoleum... in 1999 reeds geweest, maar Maurice wilde het natuurlijk ook zien

< Asantewaa

< Kwame Nkruma Mausoleum

< Labadibeach Accra... voor een paar cedi's paardrijden

< Labadibeach acrobat

< Labadibeach... er werd hier een campagne gehouden om toeristen te wijzen op het risico van sexueel overdraagbare ziektes

< Asantewaa at Aburi Gardens

< Aburi spot 1

< Aburi spot 2

< Aquafalls 1... ergens tussen Koforidua en Akosombo, Eastern Region

< Aquafalls 2

< Aquafalls 3... het was januari, dus slechts wat schamele stroompjes (in juli gaat het iets harder)

< belangrijk!

< Akosombo Hotel... goed eten, maar slapen deden we iets goedkoper (iets van € 3,- per persoon per nacht i.p.v. € 50,-)

< Akosombo Club saturdaynight

< Volta trip sunday after 15/01/2003

< Volta trip Dodo Island

< Volta trip... geweldig naar mijn zin!

< Lake Volta, zolang de oevers nog in zicht zijn... verder varen heeft geen zin

< Ludu, populair spelletje... het lijkt een beetje op 'mens erger je niet'

< Akosombodam Lakeside... al eerder laten zien: dat donkere gedeelte staat voor het niveau regenseizoen juli

< Akosombodam generatoren... ongeveer de helft van de opgewekte hydro-electriciteit gaat naar de Valco (aluminiumsmelterij Tema)

< Akosombodam: er wordt uitgelegd hoe het werkt... lang niet alle waterkracht wordt benut tijdens het regen seizoen in juli-augustus... het overtollige water wordt dan via schutten afgevoerd richting de rivier (en uiteindelijk naar zee)

< Akosombodam Riverside (links afvoer van overtollig water)

< 350 km vanaf Accra: Kumasi (2e stad van Ghana)

< Kumasi Market

< Kumasi Hospital

< Kumasi woensdag 11/01/2003... de stroom in het hotel viel regelmatig uit als gevolg van te weinig waterkracht... noodaggregaat

< Kumasi Military Museum 1

< Kumasi Military Museum 2

< Kumasi Military Museum 3

< Akomfo Anokye met het verhaal... er wordt gewezen naar drie bomen

< Akomfo Anokye... vul de fantasie van die drie bomen zelf in

< Akomfo Anokye... dit zwaard is met geen hydraulische kraan uit de grond te trekken

< richting de goudmijnen: Obuasi

< Maurice in de Delta Dailyfood kantine... hij kon er zelf ook om lachen

< Obuasi Goldmines... nee, we waren iets te laat... geen lift meer beschikbaar in de mijnschachten voor $ 25,-. Er wordt hier uitgelegd hoe het mijntraject is uitgestippeld

< The Dish, Kumasi

< 12/01/2003 op weg van Kumasi naar Takoradi... pech, 3,5 uur moeten wachten op een monteur dus Takoradi was te ver weg... slechts Capecoast met de forten was bij daglicht haalbaar

< wachten

< Elimina Castle Tour 1

< Elmina Castle Tour 2

< Elmina Castle Tour 3... that's 2003. Asantewaa woont een aantal jaren in Heerhugowaard, getrouwd met Eddie en twee jongens als nageslacht.

< Tussendoor nog even dit: augustus 2003 een dametje ontmoet op het werk genaamd Adwoa (dat staat voor maandag geboren). Ik ben Kwabena (dinsdag geboren). Afkomstig uit Kumasi (daar kwam ik dus in januari net vandaan), tijdelijk wonende bij familie in Den Haag Hoefkade. Wist ik waar ik aan begon? Nee, maar je probeert wat toch? Filmpje Den Haag HS oktober 2005. Vrienden met tussenpozen.

< November 2005, mijn goede vriend Sammy met zijn eerste zoon Anthony Kwame. Is dat wat dan? Mijn vriendin Adwoa zat in Den Haag en ik in Tema Ghana? Wat deed ik daar eigenlijk? Eh ja, achteraf niks. Niet voor vakantie (dat had ik in 1999 en 2003 reeds achter de rug), maar onderzoeken of er een toekomst voor een Hollandse boer als ik in dit West-Afrikaanse land is weggelegd. Waar begin je mee dan? Met van te voren afspraken te maken. Dat lukte maar heel beperkt.

< Sammy's vrouw Abena, dat staat voor dinsdag geboren... met Kw ervoor betreft het een man.
Okay afspraken maken dus. Het nakomen van afspraken of op tijd op de afgesproken plek verschijnen is niet de sterkst ontwikkelde vaardigheid van Ghanezen. Bij elkaar op geteld ben ik er een week voor niks geweest, behalve wat ervaringen rijker.

< Sammy's zoon Anthony Kwame. Hoe voedt je een kind op in een buitenwijk van Tema? In 2014 is het gezin uitgebreid met een dochter en een 2e zoon.
Maar nogmaals, wat deed ik hier in november 2005? Dat er slechts wat vage afspraken stonden wist ik van te voren. Aan oud-collega's van Delta Dailyfood Nieuw Vennep en McCain Hoofddorp had ik weinig. Alles zelf uitzoeken dus.

< Abena en Anthony Kwame. Camerakwaliteit niet al te best (zo'n onbekend tv-shop model). De avond voordat ik wilde vertrekken werd ik gebeld door de reisbemiddelaar dat de retourvlucht Accra -> Dusseldorf door Ghana Airways was geannuleerd. Ik kreeg het voorstel om of mijn geld terug te krijgen, of met bijbetaling de vlucht over te boeken naar een KLM-vlucht. Bijbetalen accepteerde ik niet en kreeg alsnog een e-ticket zonder bijbetaling aangeboden. Ik twijfelde, maar toch gegaan. Ik had immers al twee weken vrij genomen.

< Trotse pappa. Het is mij nooit gelukt. Hoe plan je zo'n week? Niet zoals voorheen toekomstideeën uitstippelen onder het genot van een 2/3 liter Starbeer in een lokale spot.
Van de 6 dagen dat ik er was zijn er 2 dagen voorbij gegaan zonder ook maar iets ondernomen te hebben. 's Nachts een vreselijke muggenplaag zonder ventilator. Ik studeerde computertechniek, dus ik had via een dik boek wel wat te doen. Maar nee, sorry Sammy... dit was het dus niet.

< Sammy en Abena, leuk stel. Ik heb er in 2015 af en toe contact mee. Die gesprekken zijn duur naar een mobiele telefoon. € 6,- per 2 minuten is normaal (terwijl ik eigenlijk niets te vertellen heb). Filmpje bij afscheid. De camera die Sammy hier gebruikt is van mij geweest (nog met die ouderwetse filmrolletjes om later bij de supermarkt te laten ontwikkelen).

< Tema, Community 8 S13. Bekende uit 2003 Junice. Junice was indertijd getrouwd met een gepensioneerde man uit Hoofddorp. Hoe oud is Junice? Huwelijk serieus nemen?

< Tema, Valcoroad op weg naar Accra via Beachroad. Streetview Tema.

< Accra, afgesproken met John (broer van Gloria, Delta Dailyfood-collega). Hij had een bedrijf in het publiceren van schoolboeken. Interessant, maar iets in de richting van ondernemen of samenwerking zat er niet in.

< Als blanke man in 2005 altijd onderhandelen over een eerlijke taxiprijs. Je wordt er moe van. Paar korte filmpjes (matige kwaliteit):
* Accra streetview 1
* Accra streetview 2
* Accra streetview 3

< Accra market. Zo'n schaal op je hoofd met handelswaren zag je in de stad steeds minder.

< Accra market 2005. Straatmarkten sterven in Nederland uit. Voor zover ze nog worden gehouden kun je bij één handelaar alle soorten groente en fruit kopen. De supermarkten nemen de functie over. In Accra 2005 opereren nog steeds stands met één soort product zoals hier slechts de tomaat.

< Accra market 2005. Ook de autohandelaren richten zich specifiek op één onderdeel, zoals hier uitlaatsystemen voor Opel, BMW en VW... enkele tientallen meters verderop zie je alleen maar banden of motorblokken. Vaak zitten ze gegroepeerd naast elkaar, zodat het slechts een kwestie van onderhandelen over kwaliteit en prijs is. Er hangt nergens een fysiek prijskaartje aan.

< Sammy's Auto Electrical Shop te Ashaiman (voorstad Tema noordoost). Loondienst zoals we dat in Nederland kennen is spaarzaam te Ghana. Bijna iedereen heeft zijn eigen 'tokootje'

< Boodschappen gedaan in Accra. Nu nog met winst proberen te verkopen of te verhuren.

< Batteries

< Bijvullen met water en zwavelzuur + opladen hoort er ook nog steeds bij. 

< Sammy's shop even op een bankje met een koude Star (beer) wachten totdat hij zijn klanten geholpen heeft (essentiëel natuurlijk). Ondertussen zie je dan dit: een busje uit de jaren '70 total loss toch proberen op te knappen met een man of 5 a 6. De een met een CO2-las, de ander met een slijptol en de ander met een ringsleutel. Er is geen werk voor deze mannen. Benieuwd of dit voertuig ooit door de 'APK' komt.

< Nana (rechts)... onze gepensioneerde verzekeringsadviseur. Hij wilde in juni 2006 naar het WK Duitsland om het Ghanese team wereldkampioen te zien worden. Ik heb hem nog voorgesteld om een invitatie te sturen, maar kennelijk was Nana niet zo serieus... te veel gedronken?

< Nee, ook Nana kon mijn missie niet verder helpen te voltooien. Wat was die 'missie' ook weer? Een bijdrage leveren aan de ontwikkeling van het land. Dat blijkt dus geen sinecure.

< Pech op weg naar Prampram. Aan de accu lag het niet.

< Een andere monteur dan maar.

< Pramprambeach 1 (Prampram ligt iets van 50 km ten oosten van Tema)... is er wat te doen?... trek je conclusie. Ja, er waren 'plots' in de aanbieding. Wat is een 'plot'? Dat is een stuk grond of kavel, zoals we dat in Nederland kennen via het kadaster. Registratie van eigendom dus. Een 'plot' in Ghana omvat ongeveer een half voetbalveld, dus iets van 50 bij 50 meter. Je kunt hier dan vrij een onroerende zaak bouwen. De prijs van zo'n plot varieert natuurlijk sterk, afhankelijk van de locatie. Pramprambeach ligt behoorlijk afgelegen van de dichtsbijzijnde autosnelweg (Akosomboroad)... de plotprijs bedroeg in 2005 ca. € 5.000,-. Dat is natuurlijk weinig, maar de prijzen stijgen navenant omdat de vraag explosief toeneemt.

< Pramprambeach 2... stukje cultuur HIER

< Pramprambeach 3... het zijn Sammy's vrienden

< Pramprambeach 4. Clipje

< Pramprambeach 5 with Nana. Nana overleed enige tijd later. Weinig aan gehad verder (en andersom ook niet... misschien wordt dat van een Hollandse boer verwacht).
Een week van niks. Nog wel een stuk doorgereden richting Krobo met het Krobo-festival. Ongeveer de laatste van de talloze festivals van het jaar. De meeste zijn in augustus. Er braken ongeregeldheden uit. Krobo Festival 

< 2004, leuke foto genomen door Theo, vriend van Margaret (rechts) met zoon en dochter. Jammer van Lizzy... op bezoek in Nederland oktober 2005, maar ze pakt haar biezen en verkast naar verluidt Duitsland en vervolgens richting Spanje. Het woord 'betrouwbaarheid' is hol, maar dat risico zit er van tevoren in. Nooit meer iets van vernomen.

< November 2005 met Adwoa Den Haag KFC. Wat moet ik hier mee?... in december 2005 geen contact meer want ze schijnt opgepakt te zijn in een pluimveevleesverwerkend bedrijf te Bodegraven na een grootschalige inval van de Vreemdelingendienst, Arbeidsinspectie, FIOD, etc.. Papieren niet in orde en dus na een aantal maanden gevangenschap terug naar Ghana Kumasi. Moet ik die 'papieren' dan gaan regelen?

November 2009. Zelfde dame na een aantal jaren. Schijnt in het bloed te zitten. Weekje privé te Kumasi. Kostte het e.e.a. maar geen spijt gehad. Dit maal via Afriqiyah Airways. De staatsmaatschappij van Libië onder Khadaffi. Tussenstop te Tripoli. Splinternieuw toestel met alle gemakken aan boord (partijtje schaak gespeeld op de rugleuning van de passagier ervoor). Op de luchthaven te Tripoli is het echter wel handig een eigen toiletrol bij je te hebben. Terugvlucht: Tripoli -> Amsterdam = Amsterdam Oost (je ziet na een aantal seconden duidelijk NS Station Muiderpoort)

< Adwoa's moeder links... familie is belangrijk bij de Ashanti's

< ja, okay. Filmpje... ja leuk om te investeren in een mooi complex net buiten de stad Kumasi. Probleem is echter: geen aansluiting op het waterleidingnetwerk en geen aansluiting op het riool. Electro kan via een aggregaat en gas via een propaan-/butaangasfles. Zonder water- en rioolaansluiting is het pand niks waard.

< Kofi, Adwoa's broer (is dat zo?). Kofi wilde graag naar Duitsland om daar als chauffeur te gaan werken. Aan mij via Adwoa het verzoek om hem te helpen. Dat heeft echter alleen zin als ik bij de uitnodiging een garantiebedrag van € 10.000, -  op mijn rekening gestort krijg. Na verloop van de mvv (machtiging voorlopig verblijf) netjes terug gaan naar Ghana = terugstorting van het bedrag. Gaat hij niet vrijwillig terug, dan is hij zijn € 10.000,- (al dan niet gedeeltelijk) kwijt. Ik ga natuurlijk geen risico nemen. Dit wist Kofi niet... o, laat dan maar zitten. 

< dit kan ook nog... making fufu (gestampte plantain)

< prima, Accra bezoek van president Atta Mills. Filmpje

< Lake Bosomtwe... een kratermeer ca. 100 km ten oosten van Kumasi. Filmpje

< Kumasi Black Market.
* Filmpje: privédomein voor vrouwen... niet toegestaan om te filmen blijkbaar
* Filmpje: rasta en hairextensions (Adwoa had daar een klein zaakje in)

< Funral (= begrafenis).
Filmpje

< okay, maar hoe gaan we verder?